|
Энди хирож ерига тўхталадиган бўлсак, у мусулмонлар ва уларнинг қўшинлари қуввати ёрдамида куч билан фатҳ қилинган, лекин жангчилар ўртасида тақсимланмай, балки имом эгалари қўлида қолдириб, хирож солиғи солган ердир. Бундаги асос шуки, Умар ибн Хаттоб даврида Ироқ, Шом, Миср фатҳ қилингач ундан мусулмонлар бу ерларни ўзларининг ўртасида худди Росулуллоҳ с.а.в. Хайбарни тақсимлаб берганидек тақсимлаб беришини талаб қилдилар. Талаб қилувчиларга Билол, Абдураҳмон ва Зубайр бош бўлди. Лекин Али ва Муоз Умардан ерни тақсимламасликни талаб қилишди. Абу Убайд «Амвол»да ривоят қилишича, Умар р.а.Жобияга келиб бу ерни мусулмонлар ўртасида тақсимламоқчи бўлди. Шунда Муоз унга: Аллоҳга қасамки, албатта ўзинг ёқтирмайдиган нарса бўлади. Зеро сен агар бу ерни бугун тақсимлаб берсанг катта фойда бир қавмнинг қўлида бўлиб қолади. Сўнг улар ўлиб кетишади-да бу нарса битта киши ва аёлга ўтиб қолади. Улардан кейин бошқа бир қавм келиб Ислом ўрнига бошқа нарсани қилиб олмоқчи бўлишади. Ҳолбуки улар ҳеч нарса топиша олмайди. Шунинг учун аввалгиларинию кейингиларини қамраб оладиган бир ишни ўйлаб кўр, деди. Билол ва унинг ҳамроҳлари эса Умардан қаттиқ талаб қилиб туриб олишди. Хатто Умар: «Аллоҳим менга Билол ва унинг яқинлари тўғрисида кифоя қилгин» деди. Умар бу тўғрида муҳожирлар ва ансорлар билан маслаҳат қилиб жумладан шундай деди: «Мен бу ерларни ғайридин эгалари қўлида қолдириш, уларга бу ерлар бўйича хирож солиш ва бўйинларига жизя солиғи солиш фикрига келдим. Улар бу солиқларни тўлашади. Натижада бу жангчи мусулмонлар ва зурриётлари учун ҳамда улардан кейин келадиганлар учун фай-ўлжа бўлади. Бу чегараларни кўряпсизларми. Уларни доим қўриқлайдиган кишилар зарур. Шом, Жазира, Куфа, Басра, Миср каби мана бу катта шаҳарларни кўряпсизларми. Уларни қўшинлар билан тўлғазиш ва бу қўшинларга етарли маош бериш зарур. Хўш агар бу ерларни ва ғайридин эгаларини тақсимлаб берадиган бўлсам, ана шу қўшинларга қаердан маош берилади». Шунда муҳожир ва ансорларнинг ҳаммалари: Сиз нима фикрга келган бўлсангиз шу бўлади, нима қилсангиз ва нима фикрга келсангиз шу маъқулдир, дедилар. Умар ўз раъйига Ҳашр сурасида келган фай ҳақидаги оятларни, жумладан:
306-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434